Przesłanki Procesowe

04/06/2020

Negatywne

Art. 17 & 1 Kodeks Postępowania Karnego
  1. Ten artykuł będzie dotyczył w szczególności jednego z artykułów znajdujących się w Kodeksie Postępowania Karnego (K p K), który wskazuje na negatywne przesłanki procesowe w postępowaniu karnym, jak również w postępowaniu opartym na Kodeks Karny Skarbowy ( K.K.S.) przez co ma zastosowanie w przestępstwach karno skarbowych (podatkowych) polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej.
    2. Art. 17 Negatywne przesłanki procesowe
    1. & 1 Nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy:
    2. Pkt. 1 czynu nie popełniono albo brak jest danych dostatecznie uzasadniających podejrzenie jego popełnienia;
    3. Pkt. 2 czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego albo ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia przestępstwa;
    4. Pkt. 7 postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone albo wcześniej wszczęte toczy się;
Art. 113 & 1 Kodeks Karny Skarbowy
  1. Art. 113 & 1. Postępowanie w sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe. W postępowaniu w sprawach o przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego, jeżeli przepisy niniejszego kodeksu nie stanowią inaczej.

Co wynika z tych artykułów

Art. 53 & 1 K.K.S.
  1. Ja rozumiem wskazane artykuły w sposób następujący otóż, mając na uwadze art. 113 & 1 to jego treść odwołuje nas do stosowania kodeksu postępowania karnego jeżeli mamy do czynienia z sprawami dotyczącymi przestępstw lub wykroczeń skarbowych (podatkowych). Innymi słowy mówiąc, jeżeli sprawa dotyczy przestępstw czy wykroczeń o których mowa w Kodeks Karny Skarbowy to postępowanie odbywa się według Kodeksu postępowania karnego.
  2. W tym kodeksie znajdują się tzw. negatywne przesłanki procesowe w art. 17 & 1 pkt. 1 i 2 które wskazują, że czynu zabronionego nie popełniono lub dany czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego.
  3. Natomiast art. 17 & 1 pkt. 7 mówi, że jeżeli daną osobę podejrzewa się o czyn karalny wobec którego zakończyło się prawomocnie postępowanie albo wszczęte nie zakończyło się to nie wszczyna się za ten sam czyn kolejnego lub też wszczęte umarza.
  4. Teraz zobaczmy co mówi kodeks określając czyn karalny, art. 53 & 1 k. k. s. sprawdźmy również co należy rozumieć pod pojęciem przestępstwa skarbowego według art. 53 & 2 k. k. s. Czy też musimy znać podstawowe pojęcia a które również określa art. 53 & 30.
    2. art. 53 Objaśnienie pojęć
    1. & 1 Czyn zabroniony jest to zachowanie o znamionach określonych w kodeksie, chociażby nie stanowiło ono przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Określenie czynu zabronionego jako przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego może nastąpić tylko w niniejszym kodeksie
    2. & 2 Przestępstwo skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.
    3. & 30 Użyte w rozdziale 6 kodeksu określenia, a w szczególności: „czynności sprawdzające”, „deklaracja”, „informacja podatkowa”, „inkasent”, „kontrola podatkowa”, „obowiązek podatkowy”, „podatek”, „podatnik”, „płatnik”, „zwrot podatku”, “schemat podatkowy”, “schemat podatkowy standaryzowany”, “NSP”, mają znaczenie nadane im w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2019 r. poz. 900, z późn. zm.), z tym że określenie: pkt. 2 „podatnik” oznacza również osobę zobowiązaną do uiszczenia opłat, niepodatkowych należności budżetu państwa o podobnym charakterze daninowym oraz daniny solidarnościowej, o której mowa w art. 30h danina solidarnościowa ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Art. 6 K.K.S.
  1. Art. 6 Pojęcie czynu ciągłego
    1. & 1 Ten sam czyn może stanowić tylko jedno przestępstwo skarbowe albo tylko jedno wykroczenie skarbowe.
    2. & 2 Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, uważa się za jeden czyn zabroniony; w zakresie czynów zabronionych polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej za krótki odstęp czasu uważa się okres do 6 miesięcy.

Jak to wygląda w teorii i praktyce

Przykład 1 Lublin / Częstochowa
  1. Przesłanki negatywne Sąd ma obowiązek rozpatrzyć na każdym etapie postępowania – a nawet po jego zakończeniu w trybie kasacyjnym lub wznowieniowym, art. 17 § 1 pkt. 7
  2. Jednakże w przypadku ujawnienia tzw. negatywnych przesłanek faktycznych, o których mowa w art. 17 § 1 pkt 1 i 2 k.p.k. (brak czynu, brak znamion czynu) – sąd zobligowany jest sprawę zakończyć wyrokiem uniewinniającym, a nie jedynie umarzającym (art. 62 § 3 k.p.k., art. 414 k.p.k.) – z wyjątkiem sytuacji, gdy sprawca w chwili czynu był niepoczytalny.
    1. Lublin – zarzuty obejmują okres od lutego 2007 – października 2008 r. i dotyczą rzekomego popełnienia czynu karalnego wynikającego z art. 73a, art. 54 & 1, art. 62 & 2. Zarzuty zostały postawione w marcu 2009 r.
    2. Częstochowa – zarzuty obejmują okres od października 2006 – kwietnia 2007 r. i dotyczą rzekomego popełnienia czynu karalnego wynikającego z art. 73a, art. 54 & 1, art. 62 & 2 i art. 56 & 1. Zarzuty zostały postawione w styczniu 2011 r.
  4. Związki – jakie występują z wskazanymi artykułami są tożsame w dwóch postępowaniach i tak: art. 6 & 2, art. 7 & 1, art. 9 & 3 i art. 37 & 1 pkt. 1,2 i 5.
  5. Analiza – Pierwsza dotyczy występowania negatywnej przesłanki z art. 17 & 1 Pkt. 7. Głównym zarzutem jaki występuje w tych dwóch postępowaniach dotyczy czynu zabronionego (karalnego) jakim ma być dokonanie zmiany przeznaczenia wyrobu akcyzowego o którym mówi art. 73a k. k. s. który to czyn dotyczy uszczuplenia podatku akcyzowego. Następnie art. 54 & 1 mówiący o czynie zabronionym jakim jest uchylanie się podatnika od opodatkowania na skutek którego dochodzi do uszczuplenia podatku w tym dochodowego i od towarów i usług. Ten artykuł jest zbliżony do art. 56 & 1 gdzie czynem zabronionym jest podanie nieprawdy w składanych deklaracjach co przynosi skutek ten sam a więc uszczuplenie w podatkach. Kolejny artykuł, który wskazuje na czyn zabroniony to art. 62 & 2 z którego wynika, że czynem zabronionym jest wystawienie nierzetelnej faktury lub rachunku oraz posługiwanie się tymi dokumentami.
  7. Teraz musimy odnieść się co do różnicy wynikającej w tych dwóch postępowaniach a mianowicie w Częstochowie jest jeden artykuł mówiący o popełnieniu czynu zabronionego więcej tj. art. 56 & 1 co do pozostałych, mówią o tych samych czynach. Należy jednak zauważyć, że skutki tych dwóch czynów zawartych w art. 56 & 1 i art. 54 & 1 są takie same za tym powstaje pewien związek o którym mówi Art. 7 & 1 co powoduje, że te dwa czyny należy uznać za jeden czyn zabroniony.
  8. Krótko mówiąc dochodzimy do tego, że mamy do czynienia w tych dwóch postępowaniach z trzema takimi samymi czynami, które zostają popełnione w innych jednak okresach. Jednak w jednym i drugim postępowaniu ujęto w zarzutach art. 6 & 2 k. k. s. który określa co to jest czyn ciągły.
  9. A treść tego artykułu określa nam jak rozumieć sytuację, gdy występują dwa lub więcej zachowań (czynów) podjętych w krótkich odstępach czasu, gdzie również określa co rozumieć pod stwierdzeniem krótki odstęp czasu i w sytuacji dotyczącej uszczuplenia lub narażenia na uszczuplenie w podatkach wskazuje na okres do 6 miesięcy.
  11. W przypadku tych dwóch postępowań wskazano popełnienie tych samych czynów oraz okresy w których miało dojść do ich popełnienia. A więc od października 2006 roku do kwietnia 2007 roku i od lutego 2007 roku do października 2008 roku, za tym należy uznać jako jeden czyn ciągły od października 2006 roku do października 2008 roku, ponieważ między okresem rzekomego popełnienia czynu nie występuje przerwa dłuższa niż 6 miesięcy.
  12. Podsumowując jeżeli zgodnie z tym co mówi kodeks karny skarbowy w kwestii czynu ciągłego i zgodnie z tym co mówi Art. 113 & 1 tego kodeksu odwołamy się do Art. 17 & 1 Pkt. 7 K p K, to otrzymamy faktyczną podstawę prawną na skutek której jedno z postępowań powinno zostać umorzone, gdyż w przeciwnym wypadku dojdzie do sytuacji gdzie osoba podejrzana o ten sam czyn karalny zostanie skazana dwukrotnie.
  13. Tutaj przytoczę cytat z wyroku o sygn. akt: I SA/Bd 91/10 wydanego przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy:
    2. “Art. 17 § 1 k.p.k. określa pewne warunki procesowe warunkujące przeprowadzenie postępowania karnego. Te stany (sytuacje), z którymi prawo karne procesowe łączy dopuszczalność albo niedopuszczalność postępowania karnego, zwykło nazywać się przesłankami procesowymi. Art. 17 ust.1 pkt 7 precyzuje dwie przesłanki: powagę rzeczy osądzonej (res iudicata) oraz zawisłość sprawy (lis pendens). Przepis ten odnosi się jednak do postępowania karnego, a na mocy art. 113 § 1 k.k.s. – także do postępowania karnego skarbowego.”
  14. Kończąc ten przykład, mając na uwadze zaistniałą okoliczność należy rozważyć które z tych dwóch postępowań powinno zostać umorzone gdyż nie mówi o tym wprost Art. 17 & 1 Pkt. 7 należy wywnioskować to z jego treści mając na uwadze datę rozpoczęcia postępowania bądź też datę postawienia zarzutów danej osobie wobec której powinno zostać umorzone postępowanie.
  16. W mojej ocenie jeżeli treść odnosi się co do tej samej osoby i tego samego czynu, to powinna liczyć się data postawienia zarzutów danej osobie i jeżeli taka osoba otrzymała zarzut za dany czyn, to w kolejnym postępowaniu nie powinny zostać stawiane zarzuty lub jeżeli nie mając wiedzy postawiono zarzuty, to po zdobyciu wiedzy o trwającym już postępowaniu powinno wobec tej osoby umorzyć się.
  17. Na przykładzie tej konkretnej sytuacji możemy uznać, że Prokuratura w Lublinie pomimo późniejszego okresu jaki obejmuje postępowanie postawiła zarzuty wcześniej niż Prokuratura w sprawie częstochowskiej za tym ta druga w sumie mając wiedzę o trwającym postępowaniu dotyczącym popełnienia tego samego czynu w okresie jakim ten czyn ma znamiona czynu ciągłego nie powinna stawiać zarzutu czy też w późniejszym okresie umorzyć te zarzuty wobec tej samej osoby.
  18. Wiedzę jaką posiadała uzyskała z protokołów przesłuchań otrzymanych z postępowania w Lublinie, które złożyła wraz z aktem oskarżenia do Sądu a które to Sąd odczytał podczas przesłuchania tej osoby przed Sądem. Co jest potwierdzeniem ciągłości tego samego czynu. Mimo upływu wielu lat gdzie nadal nie zakończyły się te dwa postępowania koniecznym będzie złożenie wniosku o umorzenie.
Przykład 2 Lublin / Częstochowa
  1. Analiza – Druga dotyczy występowania negatywnej przesłanki z art. 17 & 1 pkt. 1 i 2 w zw. z art. 168 K p K
    2. art. 73a Zmiana przeznaczenia wyrobu akcyzowego
    3. & 1 Kto w użyciu wyrobu akcyzowego zmienia jego przeznaczenie, w szczególności używa oleju opałowego jako oleju napędowego, przez co naraża podatek akcyzowy na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 2, albo obu tym karom łącznie.
    4. art. 54 Uchylanie się od opodatkowania
    5. & 1 Podatnik, który uchylając się od opodatkowania, nie ujawnia właściwemu organowi przedmiotu lub podstawy opodatkowania lub nie składa deklaracji, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
    6. art. 56 Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy albo niezawiadomienie o zmianie danych
    7. & 1 Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie.
    8. art. 62 Niedopełnianie obowiązków w zakresie wystawiania faktur i rachunków za wykonane świadczenia
    9. & 2 Kto fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie.
    10. art. 6 Pojęcie czynu ciągłego
    11. & 2 Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu tego samego zamiaru lub z wykorzystaniem takiej samej sposobności, uważa się za jeden czyn zabroniony; w zakresie czynów zabronionych polegających na uszczupleniu lub narażeniu na uszczuplenie należności publicznoprawnej za krótki odstęp czasu uważa się okres do 6 miesięcy.
    12. art. 7 Zbieg przepisów ustawy a kara
    13. & 1 Jeżeli ten sam czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach kodeksu, przypisuje się tylko jedno przestępstwo skarbowe lub tylko jedno wykroczenie skarbowe na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów.
    14. art. 9 Odpowiedzialność za sprawstwo i współsprawstwo
    15. & 3 Za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
    16. art. 37 Nadzwyczajne obostrzenie kary
    17. & 1 Sąd stosuje nadzwyczajne obostrzenie kary, jeżeli sprawca:
      1. pkt. 1 popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe, powodując uszczuplenie należności publicznoprawnej dużej wartości albo popełnia umyślnie przestępstwo skarbowe, a wartość przedmiotu czynu zabronionego jest duża;
      2. pkt. 2 uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu;
      3. pkt. 5 popełnia przestępstwo skarbowe, działając w zorganizowanej grupie albo w związku mającym na celu popełnienie przestępstwa skarbowego;
    18. art. 168 Fakty powszechnie znane nie wymagają dowodu. To samo dotyczy faktów znanych z urzędu, należy jednak zwrócić na nie uwagę stron. Nie wyłącza to dowodu przeciwnego.
Przykład 3 Katowice / Opole
  1. Katowice – zarzuty obejmują okres od sierpnia 2013 – lutego 2014 r. i dotyczą rzekomego popełnienia czynu karalnego wynikającego z art. 18 & 1, art. 271 & 1 i 3, art. 273, art. 11 & 2, art. 299 & 1, 5 i 6, art. 12 i art. 65 & 1 Kodeksu Karnego oraz od 25 czerwca 2014 – października 2016 r. i dotyczą rzekomego popełnienia czynu karalnego wynikającego z art. 9 § 1, art. 56 & 1, art. 62 & 2 Kodeks Karny Skarbowy. Zarzuty zostały postawione w dniu 08 luty 2019 r.
  2. Opole – zarzuty obejmują okres od 14 marca 2014 – 24 czerwca 2014 r. i dotyczą rzekomego popełnienia czynu karalnego wynikającego z art. 9 § 1, art. 56 & 1, art. 62 & 2 Kodeks Karny Skarbowy oraz z art. 271 & 3, art. 12, art. 65 & 1 i art. 299 & 1, 5 i 6 Kodeks Karny. Zarzuty zostały postawione w dniu 26 listopad 2014 r.
  3. Związki – jakie występują z wskazanymi artykułami są tożsame w dwóch postępowaniach i tak: art. 6 & 2, art. 7 & 1, art. 9 & 3 i art. 37 & 1 pkt. 2
  4. Analiza – Mając na uwadze fakt, że zarzuty przedstawione z zakresu Kodeksu Karny Skarbowy, są tożsame co do czynu karalnego a w zasadzie nie ma różnicy między pierwszym przykładem a tym drugim to skupię się na analizie sytuacji dotyczącej zarzutów z kodeksu karnego.
  5. Więc tak, artykuły nawiązujące do popełnienia czynu zabronionego to art. 271 & 1 i 3, który pomimo różnicy między postępowaniami należy rozumieć, że dotyczy tego samego czynu, następnym jest art. 273 który w swojej treści odwołuje się bezpośrednio do art. 271 dlatego występuje w związku z art. 11 co oznacza, że należy uznać te dwa artykuły za jeden czyn zabroniony dodając jeszcze art. 18 & 1 wskazany w postępowaniu katowickim, gdyż mówi on o zleceniu wykonania tego czynu z art. 271 & 1 i 3 oraz art. 273 inaczej mówiąc nie jest czynem sam w sobie. Tak samo jak Art. 65 & 1 który też nie wskazuje na popełnienie konkretnego czynu, jednak już art. 299 & 1 określa znamiona czynu zabronionego, jednak w widzimy, że występuje on w jednym i drugim postępowaniu.
  6. Więc podsumowując mamy do czynienia z dwoma postępowaniami, gdzie występują dwa te same czyny karalne, które w myśl art. 12 należy uznać za czyn ciągły. Czyli sytuacja jak w pierwszym przykładzie z tą różnicą, że tutaj mamy do czynienia z zarzutami opartymi o dwa zbiory prawa Kodeks Karny i Kodeks Karny Skarbowy jednocześnie nawiązują do tych samych czynności karalnych, które dodatkowo według dwóch zbiorów należy uznać za czyn ciągły, co oznacza, że powołując się na art. 17 & 1 Pkt. 7 jedno z tych dwóch postępowań należałoby umorzyć.
  7. Kończąc ten przykład, należy jeszcze zastanowić się nad tym, które z tych postępowań powinno zostać umorzone? W mojej ocenie uważam tak jak w pierwszym przykładzie, że o tym decyduje data postawienia zarzutów w danym postępowaniu.
  8. Czyli na tej zasadzie to należy uznać, że umorzeniu powinno podlegać postępowanie wobec osoby podejrzanej o ten sam czyn prowadzone przez Katowice, gdyż pomimo, że postępowanie obejmuje okres jeszcze wcześniejszy niż to w Opolu a jak wynika z analizy jest to czyn ciągły, gdzie zarzuty zostały postawione później, gdzie osoba ta już za ten czyn miała postawione zarzuty, za tym wystąpiła konieczność złożenia wniosku o umorzenie postępowania do Prokuratury w Katowicach.
Treść artykułów Kodeks Karny
  1. art. 271 Poświadczenie nieprawdy
  2. & 1 Funkcjonariusz publiczny lub inna osoba uprawniona do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
  3. & 3 Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 10
  4. art. 273 Używanie dokumentów poświadczających nieprawdę
    1. Kto używa dokumentu określonego w art. 271 poświadczenie nieprawdy lub art. 272 podstępne wyłudzenie poświadczenia nieprawdy w dokumencie, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
  5. art. 299 Pranie brudnych pieniędzy
  6. &1 Kto środki płatnicze, instrumenty finansowe, papiery wartościowe, wartości dewizowe, prawa majątkowe lub inne mienie ruchome lub nieruchomości, pochodzące z korzyści związanych z popełnieniem czynu zabronionego, przyjmuje, posiada, używa, przekazuje lub wywozi za granicę, ukrywa, dokonuje ich transferu lub konwersji, pomaga do przenoszenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.
  7. & 5 Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w § 1 lub 2, działając w porozumieniu z innymi osobami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.
  8. & 6 Karze określonej w § 5 podlega sprawca, jeżeli dopuszczając się czynu określonego w § 1 lub 2, osiąga znaczną korzyść majątkową.
  9. art. 65 Przestępstwo jako stałe źródło dochodu lub działanie w grupie lub związku przestępczym i przestępstwo o charakterze terrorystycznym
  10. & 1 Przepisy dotyczące wymiaru kary, środków karnych oraz środków związanych z poddaniem sprawcy próbie, przewidziane wobec sprawcy określonego w art. 64 recydywa podstawowa i wielokrotna § 2, stosuje się także do sprawcy, który z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu lub popełnia przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa oraz wobec sprawcy przestępstwa o charakterze terrorystycznym.
  11. art. 12 Wielość zachowań, czyn ciągły
  12. & 1 Dwa lub więcej zachowań, podjętych w krótkich odstępach czasu w wykonaniu z góry powziętego zamiaru, uważa się za jeden czyn zabroniony; jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielości zachowań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego.
  13. & 2 Odpowiada jak za jeden czyn zabroniony wyczerpujący znamiona przestępstwa ten, kto w krótkich odstępach czasu, przy wykorzystaniu tej samej albo takiej samej sposobności lub w podobny sposób popełnia dwa lub więcej umyślnych wykroczeń przeciwko mieniu, jeżeli łączna wartość mienia uzasadnia odpowiedzialność za przestępstwo.
  14. art. 11 Jedność czynu, kumulatywny zbieg przepisów ustawy
  15. & 2 Jeżeli czyn wyczerpuje znamiona określone w dwóch albo więcej przepisach ustawy karnej, sąd skazuje za jedno przestępstwo na podstawie wszystkich zbiegających się przepisów
  16. art. 18 Formy zjawiskowe czynu karalnego
  17. & 1 Odpowiada za sprawstwo nie tylko ten, kto wykonuje czyn zabroniony sam albo wspólnie i w porozumieniu z inną osobą, ale także ten, kto kieruje wykonaniem czynu zabronionego przez inną osobę lub wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, poleca jej wykonanie takiego czynu.
%d bloggers like this: